Mùi cơ thể ở tuổi dậy thì: Nguyên nhân và cách xử lý hôi nách hiệu quả

Thời gian xuất bản: Thứ ba, 13/05/2025, 16:46 (+07:00)

Thời gian cập nhật mới nhất: Thứ ba, 13/05/2025, 16:56 (+07:00)

Mục lục nội dung

Khi bước vào giai đoạn dậy thì, cơ thể trải qua nhiều thay đổi về sinh lý và nội tiết tố, từ đó dẫn đến hiện tượng tiết mồ hôi nhiều và xuất hiện mùi khó chịu, đặc biệt là vùng dưới cánh tay. Bài viết dưới đây của Bestme sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý tình trạng mùi cơ thể ở tuổi dậy thì một cách khoa học và an toàn.

1. Tại sao đến tuổi dậy thì lại có mùi cơ thể?

Hiện tượng mùi cơ thể ở tuổi dậy thì không chỉ đơn thuần là do tuyến mồ hôi hoạt động mạnh hơn, mà còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là hai nguyên nhân phổ biến nhất:

• Thay đổi nội tiết tố và hoạt động của tuyến mồ hôi

Ở tuổi dậy thì, hormone sinh dục như androgen bắt đầu được sản sinh nhiều hơn. Sự thay đổi nội tiết này kích thích tuyến mồ hôi apocrine – ( tuyến tập trung nhiều ở nách, bẹn và da đầu) – hoạt động mạnh mẽ hơn.

Tuyến apocrine tiết ra mồ hôi chứa nhiều protein và lipid. Đây là môi trường lý tưởng để vi khuẩn trên da sinh sôi. Khi vi khuẩn phân hủy các hợp chất này, chúng tạo ra các axit có mùi – là nguyên nhân chính gây mùi cơ thể ở tuổi dậy thì, đặc biệt là hôi nách tuổi dậy thì.

Theo Cleveland Clinic (USA), tuyến apocrine hoạt động mạnh từ tuổi dậy thì trở đi và là yếu tố chính gây mùi cơ thể đặc trưng trong giai đoạn này [1].

• Vệ sinh cá nhân chưa đúng cách

Bên cạnh yếu tố sinh lý, thói quen sinh hoạt và vệ sinh cũng góp phần đáng kể trong việc tạo ra hoặc làm trầm trọng thêm mùi cơ thể:

- Không tắm rửa thường xuyên, không thay quần áo sạch, đặc biệt sau khi vận động mạnh hoặc chơi thể thao, sẽ khiến mồ hôi tích tụ lâu trên da.

- Mặc quần áo bó sát, không có khả năng thấm hút mồ hôi làm tăng độ ẩm da, từ đó thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn gây mùi.

Theo American Academy of Dermatology, lựa chọn chất liệu vải thoáng khí và duy trì thói quen vệ sinh cá nhân là yếu tố cần thiết để kiểm soát mùi cơ thể tuổi dậy thì [2].

2. Hôi nách tuổi dậy thì có tự hết không?

Đây là câu hỏi được rất nhiều phụ huynh và trẻ ở tuổi dậy thì quan tâm. Sự thật là:

• Có thể tự hết trong một số trường hợp nhẹ, khi nội tiết tố dần ổn định theo thời gian. Tuy nhiên, thời gian này có thể kéo dài từ vài năm đến sau tuổi trưởng thành.

Trong nhiều trường hợp khác, hôi nách tuổi dậy thì không tự biến mất nếu không có biện pháp can thiệp phù hợp. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn làm giảm sự tự tin của trẻ trong giao tiếp hàng ngày.

Việc lựa chọn các sản phẩm lăn khử mùi cho trẻ dậy thì, lăn nách cho trẻ dậy thì, hay các biện pháp hỗ trợ vệ sinh đúng cách sẽ giúp kiểm soát mùi hôi hiệu quả, an toàn mà không ảnh hưởng đến sức khỏe làn da.

3. Cách khử mùi cơ thể ở tuổi dậy thì

Việc kiểm soát mùi cơ thể ở tuổi dậy thì không chỉ giúp trẻ cảm thấy tự tin hơn mà còn góp phần duy trì vệ sinh cá nhân và phòng ngừa các vấn đề về da. Dưới đây là những cách hiệu quả và an toàn để khử mùi hôi nách cũng như các vùng da tiết nhiều mồ hôi.

3.1 Sử dụng lăn khử mùi cho trẻ dậy thì

Lăn khử mùi là lựa chọn phổ biến và tiện lợi để ngăn ngừa hôi nách tuổi dậy thì. Theo Healthline, sử dụng lăn khử mùi đúng cách mỗi ngày sau khi tắm có thể giúp kiểm soát mùi hiệu quả mà không ảnh hưởng đến sự phát triển tuyến mồ hôi tự nhiên. [3] 

Các sản phẩm hiện nay được thiết kế riêng cho làn da nhạy cảm của trẻ nhỏ, không chứa cồn và paraben – những thành phần có thể gây kích ứng da. Lăn khử mùi cho trẻ dậy thì thường chứa các hoạt chất kháng khuẩn như triclosan hoặc chiết xuất thiên nhiên giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mùi. Một số dòng lăn khử mùi dành cho tuổi dậy thì có bổ sung thành phần dưỡng ẩm như lô hội, vitamin E để làm dịu vùng da dưới cánh tay.

Tuy nhiên, theo Mayo Clinic, lăn khử mùi chỉ phát huy tác dụng tốt khi kết hợp với thói quen vệ sinh cơ thể đúng cách mỗi ngày. [4]

3.2 Sử dụng nguyên liệu tự nhiên

Sử dụng nguyên liệu thiên nhiên để khử mùi cơ thể ở tuổi dậy thì là phương pháp an toàn, lành tính và phù hợp với làn da nhạy cảm của trẻ trong giai đoạn phát triển. Các nguyên liệu dưới đây không chỉ giúp kiểm soát hôi nách tuổi dậy thì mà còn hỗ trợ kháng khuẩn, làm dịu da hiệu quả.

• Chanh tươi

Chanh chứa axit citric giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mùi, làm sạch da và hỗ trợ tẩy tế bào chết. Cách dùng đơn giản: Cắt chanh thành lát mỏng, chà nhẹ lên vùng nách sau khi tắm, để khoảng 3–5 phút rồi rửa sạch. Thực hiện 2–3 lần/tuần sẽ giúp vùng da dưới cánh tay khô thoáng và giảm mùi rõ rệt.

• Lá ổi

Lá ổi giàu chất chống oxy hóa và tannin, có đặc tính kháng khuẩn cao. Nấu lá ổi với nước, chờ nguội rồi dùng để rửa nách mỗi ngày hoặc dùng khăn sạch thấm nước lá ổi lau vùng da tiết mồ hôi. Đây là cách tự nhiên giúp kiểm soát mùi cơ thể ở tuổi dậy thì mà không gây kích ứng.

• Lá trầu không

Trầu không là nguyên liệu nổi tiếng với khả năng khử mùi và kháng viêm. Nghiền nát lá trầu không tươi, lấy nước cốt thoa lên nách 10 phút trước khi tắm, hoặc nấu nước để vệ sinh hàng ngày. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với hôi nách tuổi dậy thì nhẹ đến trung bình.

• Lá trà xanh

Với đặc tính chống oxy hóa và sát khuẩn mạnh, trà xanh giúp làm sạch da và giảm mùi hôi tự nhiên. Dùng nước lá trà xanh đun sôi để nguội lau vùng nách mỗi ngày sẽ giúp giữ mùi cơ thể dễ chịu và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển.

• Phèn chua

Phèn chua có tính khử mùi cao, thường được dùng trong dân gian để trị hôi nách. Bạn nghiền nhỏ phèn chua thành bột, thoa lên vùng da dưới cánh tay sau khi tắm. Ngoài khả năng khử khuẩn, phèn chua còn giúp kiểm soát mồ hôi hiệu quả.

• Gừng tươi

Gừng có tinh dầu và chất chống oxy hóa mạnh, giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mùi. Ép lấy nước gừng hoặc giã nhỏ đắp lên vùng nách khoảng 5–7 phút mỗi lần. Gừng còn giúp làm ấm da và giảm tình trạng ẩm ướt gây mùi.

• Khổ qua

Khổ qua (mướp đắng) có tính mát, giải độc, giúp làm dịu vùng da tiết mồ hôi nhiều. Nghiền nhuyễn khổ qua tươi, lọc lấy nước cốt và thoa lên vùng da dưới cánh tay. Cách này không chỉ khử mùi mà còn làm sáng da nách nếu dùng đều đặn.

• Lá ngải cứu

Ngải cứu không chỉ được biết đến với công dụng trị cảm mà còn giúp kháng khuẩn, khử mùi. Nấu lá ngải cứu với nước, để nguội và dùng lau vùng nách hằng ngày hoặc kết hợp với muối biển để tăng hiệu quả khử mùi.

3.3 Thay đổi thói quen sinh hoạt

Một trong những cách bền vững và an toàn nhất để xử lý mùi cơ thể ở tuổi dậy thì là hình thành những thói quen sống lành mạnh:

• Tắm rửa hàng ngày, đặc biệt sau khi vận động hoặc chơi thể thao, giúp loại bỏ mồ hôi và vi khuẩn tích tụ trên da.
• Mặc quần áo thoáng mát, thấm hút mồ hôi (vải cotton hoặc vải lanh) giúp hạn chế tình trạng da bị ẩm ướt, tạo môi trường cho vi khuẩn gây mùi.
• Hạn chế thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ như ớt, tỏi, thức ăn nhanh… vì chúng có thể làm tăng tiết mồ hôi và khiến mồ hôi có mùi nặng hơn.

3.4 Phương pháp y tế

Trong một số trường hợp, mùi cơ thể ở tuổi dậy thì trở nên nghiêm trọng và kéo dài mặc dù đã thử các biện pháp tại nhà. Khi đó, phụ huynh nên cân nhắc đưa trẻ đến gặp bác sĩ da liễu để được tư vấn các phương pháp chuyên sâu:

Khi nào cần tìm đến phương pháp y tế?

• Mùi cơ thể quá nặng, không cải thiện sau nhiều tháng sử dụng lăn khử mùi và thay đổi thói quen sinh hoạt.
• Trẻ có dấu hiệu đổ mồ hôi quá mức (hyperhidrosis), ảnh hưởng đến học tập và sinh hoạt hằng ngày.
• Vùng da dưới cánh tay bị kích ứng, viêm đỏ hoặc nổi mụn sau khi dùng sản phẩm khử mùi.

Một số phương pháp y tế khử mùi hôi nách có thể tham khảo:

• Thuốc điều trị tăng tiết mồ hôi (anticholinergics): Được chỉ định bởi bác sĩ, giúp làm giảm hoạt động của tuyến mồ hôi.
• Phẫu thuật cắt bỏ tuyến mồ hôi: Chỉ áp dụng trong trường hợp cực kỳ nặng, không đáp ứng các phương pháp khác.

4. Phòng ngừa hôi nách ở tuổi dậy thì

Việc kiểm soát và phòng ngừa mùi cơ thể ở tuổi dậy thì, đặc biệt là hôi nách tuổi dậy thì, không chỉ giúp trẻ cảm thấy tự tin hơn mà còn tạo nền tảng cho thói quen vệ sinh lành mạnh suốt đời. Dưới đây là những nguyên tắc phòng ngừa hiệu quả, được chuyên gia y tế khuyến nghị:

• Tắm rửa ít nhất 1 lần/ngày, sử dụng xà phòng diệt khuẩn giúp loại bỏ mồ hôi và vi khuẩn – hai yếu tố chính gây mùi cơ thể ở tuổi dậy thì.
• Làm sạch kỹ vùng da dưới cánh tay – nơi tuyến mồ hôi apocrine hoạt động mạnh mẽ nhất.
• Thay quần áo sạch hàng ngày, ưu tiên đồ làm từ chất liệu cotton hoặc vải thấm hút tốt, giúp da luôn khô thoáng.
• Sử dụng lăn khử mùi vào buổi sáng sau khi tắm và lau khô người, tránh dùng khi vùng da bị trầy xước hoặc kích ứng.
• Đồ ăn nên hạn chế: Tỏi, hành tây, cà ri, đồ cay nóng, thức ăn nhanh nhiều dầu mỡ.
• Thực phẩm nên tăng cường: Rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu chất xơ giúp thanh lọc cơ thể, giảm mùi mồ hôi.

Tổng kết

Mùi cơ thể ở tuổi dậy thì là một hiện tượng sinh lý bình thường nhưng ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý và sự tự tin của trẻ. Việc hiểu rõ nguyên nhân, áp dụng các biện pháp xử lý và phòng ngừa như: sử dụng lăn khử mùi cho trẻ dậy thì, vệ sinh đúng cách, chế độ ăn lành mạnh và can thiệp y tế nếu cần, sẽ giúp trẻ thoải mái hơn trong quá trình phát triển.

Thường xuyên theo dõi các bài viết của Bestme để phổ cập thêm nhiều kiến thức chăm sóc cơ thể hữu ích khác bạn nhé!

Tài liệu tham khảo:

[1] https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/17865-body-odor

[2] https://www.aad.org/public/everyday-care/skin-care-basics/care/child-bathing

[3] https://www.healthline.com/health/parenting/deodorant-for-kids

[4] https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sweating-and-body-odor/diagnosis-treatment/drc-20353898